Wat kunnen we doen om mam een mooie overgang te geven als ze echt geen maanden meer leeft maar weken of dagen?

We besluiten Bas van de GKS tempel in Onderdijk te vragen of hij een afscheidsceremonie wil komen houden bij haar bed. Pap en mam waren meer dan dertig jaar lang frequente bezoekers van de tempel waar ze Indiase bhajans en mantra’s zongen en mediteerden en Bas wil zeker komen. Samen met zijn vrouw Carla Devi komt hij op zondag 10 oktober en staan we met het hele gezin, inclusief onze kinderen, rond het bed van mam.

Liefdevolle ceremonie

De ceremonie is ongekend liefdevol en mam ligt als een koninginnetje in ons midden. Ze heeft een prachtige uitstraling, werpt iedereen kushandjes toe en is heel helder. Ze beseft honderd procent dat al haar geliefden om haar heen staan.

Als Bas haar uitlegt dat haar lichaam opgebouwd is uit vijf elementen en vraagt of ze er klaar voor is haar zieke lichaam te verlaten en de elementen terug te geven aan de natuur zegt ze met een zucht van blijdschap: ‘Jaaaahhh…!’ alsof ze zojuist voor een mooi feest is uitgenodigd.

Na de ceremonie gaan we een voor een naast haar staan en pakken haar hand. Ieder krijgt een moment om afscheid te nemen en woorden van dankbaarheid en vergeving uit te spreken of erom te vragen. Mam drinkt alle liefde in, zegent iedereen en aait over onze handen. Geeft er zelfs kusjes op.

Door de Alzheimer weet ze normaal gesproken niet wat een halve minuut geleden is gebeurd maar deze ceremonie weet ze zich twee dagen later nog te herinneren! ‘Die priester die hier was, en dat zingen, dat vond ik zo mooi!’ zegt ze. Dat is werkelijk een wonder! Ik ben gewoon dankbaar en schrijf het toe aan mams inwonende schoonheid die nog meer vrij komt, nu alle schillen en lagen van de persoonlijkheid en conventies wegvallen.

Ik mag alles

Op maandag gaat mijn zus Maria naar haar toe en belt me daarna opgewonden op. ‘Mam is een engel geworden! Het is ongelooflijk. Haar energie… je kunt het je niet voorstellen. Dit moet je echt meemaken!’ Ik kan me inderdaad niet voorstellen dat mam nog engelachtiger zou kunnen zijn dan afgelopen zondag.

Als ik naar haar toe ga en haar kamer binnenloop, voel ik wat Maria bedoelde. Mam ligt stilletjes en gelukzalig naar het plafond te staren alsof er iets geweldigs te zien is. Ze zegt hardop maar tegen zichzelf en met een stralende glimlach: ‘Ik hoef niets, ik kan alles en ik mag alles…’ met grote nadruk op ‘kan’ en ‘mag’.

Als ze me hoort binnenkomen draait ze haar hoofd naar me toe en kijkt me met glanzende ogen aan. ‘We moeten samen bidden!’ Ik spiegel haar blijdschap en zeg verheugd: ‘Waarover gaan we bidden, mam?’ ‘Dat maakt niet uit,’ straalt ze.

Ik ga naast haar zitten en pak haar hand. Ik begrijp dat ‘samen bidden’ de woorden zijn die ze gebruikt om aan te geven dat ze in een staat van eenheid en liefde verkeert, en dat het inderdaad niet uitmaakt hoe daar uitdrukking aan wordt gegeven.

De energie in haar en om haar heen lijkt te knisperen, alsof er licht-tintelingen dansen die voelbaar zijn en ook door mij heengaan. Ik voel me omhelsd door een intensiteit van rust en liefde die elke beschrijving te boven gaat. De hele middag houdt ik haar hand vast, kijken we elkaar aan en aait en kust ze mijn handen. Iets anders is niet nodig. De tijd staat stil en er zijn geen behoeften.