Het kan ook echt niet meer en op de ochtend van 16 oktober vertelt de dokter dat ze hooguit dagen, misschien nog maar uren heeft te leven.

Maria zegt tegen de dokter dat ze eerst met haar zus en broers moet overleggen over de optie elk levensverlengend handelen te stoppen en alleen nog comfort te geven. Palliatieve sedatie heet het.

Ik ben het er gelijk mee eens en na enig overleg besluiten ook de beide broers dat we die richting op moeten om mam haar welverdiende rust te gunnen. Mijn oudste broer Johan staat op Schiphol, klaar om naar Griekenland te vertrekken als dit dramatische gesprek plaatsvindt. Hij draait zich met koffers en al weer om, terug naar zijn auto. Maria en ik gaan de dokter bellen dat we een gezamenlijk akkoord hebben. Maar ondertussen is de dokter die Maria had gesproken voor het weekend naar huis en besluit de jonge dienstdoende weekendarts dat ze aan onze verklaringen niet genoeg heeft. Ze weet niets van het eerder gegeven advies van Tamara en Conny en de huisarts, die inmiddels ook naar huis zijn. En volgens het protocol van de nu dienstdoende arts moet ze eerst van de verzorgende horen of er voldoende indicatie is om de tweedaagse lage dosis Dormicum te veranderen in een regelmatige dosis die sterk genoeg is om mam in slaap te houden.

Nachtelijk drama

Maria heeft al even geslapen en ik ben zo moe van de zorg en emoties van de dag dat ik een paar uur moet rusten. Vannacht om vier uur kom ik terug om Maria af te lossen, spreken we af. Zodra ik terugkom vertelt Maria dat ze gedurende de avond haar handen vol had aan het voorkomen dat mam haar vlinder eruit trok. Stel je voor dat het haar zou zijn gelukt en ze weer door die hel van vanmiddag had gemoeten. Maar helaas, mam huilde, plukte en krabde. Anderhalf uur lang. Toen de verzorgende kwam kijken was ze net weer rustig en weer werd er gerapporteerd dat mevr. Berendsen geen tekenen van onrust en lijden vertoonde.

Niet op de hoogte

Elf uur was er weer een dienstwissel. Ook deze verzorgende wist niets van het feit dat mam stervende was en dat er palliatieve sedatie zou worden verleend. Ze draaide mam wegens doorliggevaar op haar zij terwijl ze eindelijk lekker sliep en de onrust begon van voren af aan. Maria probeerde mam te troosten. Uiteindelijk belde Maria de nachtzuster om Dormicum maar kreeg te horen dat mam dat niet voorgeschreven had gekregen, dat mam het ook niet nodig had omdat ze al weken onrustig was. Ze gaf morfine. Toen ik haar enige tijd later opzocht met een dringend verzoek om hulp omdat mam ondraaglijk leed, werd ik boos weggewuifd en even later krijgen we toegebeten dat mam niet stervende was. Na Maria’s verhaal en mijn ervaring zijn Maria en ik sprakeloos.

We kregen vanmorgen dringend advies om levensverlengend handelen te stoppen en mam zodoende uit haar lijden te verlossen; we roepen onze broer terug van vakantie en geven aan dat we akkoord gaan; vervolgens weet niemand ergens van en in plaats van het zo broodnodige liefdevolle support in deze zware en waarschijnlijk laatste nacht voelen we ons in de kuiten gebeten door een verzorgende die van niets weet en ons het gevoel geeft overdreven en lastig te zijn en zegt dat onze moeder niet stervende is. De rest van de nacht besteed ik aan het formuleren van een noodkreet per mail aan het hoofd van de afdeling, Tamara, om ons te helpen en om alsjeblieft zelf, ondanks dat het weekend is, met de dokter te communiceren. Tamara verontschuldigt zich de volgende dag uitgebreid, vertelt dat de nachtzuster onder veel stress stond en was heel meelevend over de toestanden van de nacht. Ze belt onmiddellijk de dokter.