In Nederland is het mogelijk om 100.000 mantelzorgwoningen te plaatsen. Deze extra woonplekken kunnen de druk op de gezondheidszorg verminderen, doordat mantelzorgers laagdrempelig zorg kunnen bieden. Ook de bouwopgave van het kabinet komt zo een stap dichter bij:  290.000 woningen voor ouderen in 2030.

Daarvoor zijn vergunningsvrije mantelzorgwoningen in elke gemeente van belang.

Dit blijkt uit onderzoek van Achmea, MantelzorgNL en ZorgsaamWonen onder zo’n 2.000 Nederlanders van 45 jaar en ouder. De overheid moet dan ook ruim baan geven aan de bouw van mantelzorgwoningen.

Veel interesse voor een mantelzorgwoning

De interesse in mantelzorgwoningen in Nederland is duidelijk aanwezig. Een mantelzorgwoning is een zelfstandige woning op het terrein van het huis van de mantelzorger.

Uit het onderzoek blijkt dat

• zo’n zestig procent van de ondervraagden een mantelzorgwoning een aansprekende optie vindt
• bijna één op de vijf 45-plussers bereid is in de toekomst vlak bij huis een mantelzorgwoning te plaatsen

Belemmeringen

Toch ervaren mensen belemmeringen om deze woonunits in de eigen tuin te plaatsen:

• Zo beschouwt 80 procent de kosten als het grootste obstakel.
• Ook denken zij dat de plaatsing veel geregel met zich meebrengt.

Dit zorgt voor onnodig veel vertraging en kost tijd en energie, die er vaak niet is als sprake is van intensieve zorg voor een naaste.

100.000 mantelzorgwoningen

Er kunnen bijna 100.000 mantelzorgwoningen geplaatst worden. Er is gekeken naar 45-plussers die een koophuis hebben met een tuin van 80 m² of groter. Als het gaat om tuinen van meer dan 50 m² is de potentie bijna 120.000 woonunits.

Aanvulling op de bestaande zorg

Achmea beschouwt de mantelzorgwoning als een belangrijke aanvulling op de bestaande zorg.

Jeroen Kemperman, Senior Manager Strategie bij Zilveren Kruis (onderdeel van Achmea):

‘De groeiende druk op de gezondheidszorg als gevolg van de vergrijzing vraagt om oplossingen. Een mantelzorgwoning biedt een natuurlijke vorm van mantelzorg aan familieleden. Ook voorkomt zo’n woning mogelijk dat mensen ongewenst naar een verpleeghuis moeten, omdat ze niet thuis kunnen blijven wonen. Bijkomend voordeel is bovendien dat een andere woning op de woningmarkt vrijkomt, doordat de mantelzorger en de ontvanger van zorg samen op één terrein gaan wonen.’ 

Mantelzorgwoningen moeten vergunningsvrij

In gemeenten wordt de regelgeving rond mantelzorgwoningen niet eenduidig toegepast. De rijksoverheid kan ook meer worden sturen op vergunningsvrije mantelzorgwoningen in elke gemeente.

‘Zo zou in de Wet Versterking regie volkshuisvesting kunnen worden geregeld dat mantelzorgwoningen op het eigen erf vergunningsvrij worden’, vertelt Esther Hendriks, bestuurder van MantelzorgNL.

‘Dit wetsvoorstel kan er in voorzien dat regels op lokaal niveau op dezelfde manier worden toegepast en er geen ruimte meer is om er een vergunningstraject van te maken, zoals nu in de huidige Omgevingswet. Daarbij is het belangrijk dat gemeenten zich soepeler opstellen bij het oplossen van de grote problemen die spelen, zowel in de zorg als op de woningmarkt.’

Tegelijkertijd is er volgens MantelzorgNL ook goed nieuws: zo’n 70 gemeenten voeren juist vooruitstrevend beleid mantelzorgwoningen en denken met mensen mee om al een mantelzorgwoning te plaatsen vóórdat sprake is van een zorgsituatie.

De voordelen van een mantelzorgwoning

Een groot voordeel van een mantelzorgwoning is dat een vertrouwd persoon vlakbij een oogje in het zeil houdt en de zorg coördineert.

Daarnaast biedt een mantelzorgwoning het voordeel dat men dichtbij is, maar toch de eigen privacy behoudt en geen reistijd heeft om de mantelzorg te verlenen.

Samen aan de slag

Het wegnemen van drempels is cruciaal om mantelzorgwoningen als een logische optie aan te bieden. Dit is een gemeenschappelijke opdracht waaronder overheid, gemeenten en verzekeraars samen de schouders moeten zetten.