Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft vandaag haar rapportage gepresenteerd, waarin teruggekeken wordt naar 5 jaar decentraal beleid op het sociaal domein. Dit omvat de Wmo, Jeugdwet en Participatiewet. Zijn de verwachtingen uitgekomen? Welke knelpunten worden er gezien?

Signalen

Om kort te zijn, zeker niet alle verwachtingen zijn uitgekomen. Het SCP signaleert zoal:

• Het aanboren van meer eigen kracht, meer zelfredzaamheid en meer voor elkaar zorgen is niet naar verwachting uitgekomen. De invloed van de lokale overheid daarop is beperkt.
• Onvoldoende zicht op mensen die niet zelf aankloppen voor hulp en ondersteuning. Het outreachend werken van wijkteams komt niet uit de verf.
• Een aantal kwetsbare groepen trekt aan het kortste eind, waaronder jongeren met complexe problematiek, mensen die aangepast werk nodig hebben en multiproblematiek gezinnen.
• Samenwerking in het sociaal domein en andere partijen als zorgverzekeraars, aanbieders van zorg en welzijn, onderwijsinstellingen en uwv geven knelpunten om redenen als onduidelijke afbakening zorgwetten en eigen regels en doelstellingen.

Aanbevelingen

Gezien de hierboven genoemde signalen doet het SCP de aanbeveling om bij het bijsturen van het sociaal domein te denken vanuit de burger. De kwetsbare groepen moeten meer prioriteit krijgen en de regelgeving moet worden vereenvoudigd. Daarnaast moeten de hooggespannen verwachtingen die men had bij de invoering van de Wmo in 2015 bijstellen aan de hand van de volgende aanbevelingen:

• Wees realistisch in de zelfredzaamheid van de burger en de zorgzame samenleving
• Reken jezelf niet rijk, gemeenten hebben minder mogelijkheden om de zorg goedkoper te laten zijn dan vooraf gedacht.
• Hanteer een brede definitie van het sociaal domein. Zoek samenwerking over de schotten heen en maak duidelijk bij wie de regie is belegd.
• Werk op rijksniveau beter samen, door op centraal niveau (ministeries) met een integrale blik naar de drie wetten te kijken.

De coronapandemie laat zien dat pech niet altijd vooraf in te calculeren is. Daarom is het van belang dat er een goed ingericht, effectief en efficiënt stelsel is dat als vangnet dient als mensen het even niet op eigen kracht kunnen.

Dit onderzoek van het SCP bevestigt de signalen die MantelzorgNL binnenkrijgt.

Meer informatie

• Lees de volledig rapportage en een samenvatting