Kennisdossier logeerzorg

Wat is logeerzorg?

Logeerzorg valt onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in Nederland. In sommige gevallen of gemeenten wordt met logeerzorg ook wel kortdurend verblijf bedoeld (Wmo artikel 1.1.1.). Logeerzorg richt zich op het tijdelijk ontlasten van de mantelzorger(s), wat ook wel wordt genoemd. Mantelzorgers kunnen op adem komen en houden hierdoor de zorg voor hun naaste beter vol. Bij logeerzorg gaat het om de (zieke) naaste die tijdelijk logeert op een andere locatie dan thuis.

De duur van logeerzorg kan verschillen afhankelijk van de zorgvraag en het aanbod. Zo kan het kortdurend zijn, bijvoorbeeld een aantal keer per jaar, gedurende specifieke tijden in een weekend, of  met een maximum aantal dagen per jaar. Daarnaast is er ook een meer structurele vorm van logeren waarbij gedurende een bepaalde periode elke week wordt gelogeerd.

Gemeenten hebben de vrijheid om zelfs kaders te stellen over de hoogte van de vergoeding die een aanbieder van logeerzorg ontvangt vanuit de Wmo, en over hoeveel etmalen iemand jaarlijks maximaal kan logeren vanuit de Wmo.  Logeerzorg vanuit de Wmo is overwegend kortdurend en incidenteel. Op dit moment is logeerzorg in de meeste gevallen een geïndiceerde vorm van ondersteuning, maar er zijn ook mogelijkheden om logeerzorg als algemene voorziening te organiseren, bijvoorbeeld door een raamovereenkomst of een lumpsum financiering. Zie hiervoor ook voorbeelden in deze handreiking. Logeerzorg vindt niet altijd plaats in een zorginstelling en kan ook, als de situatie van de zorgvrager dat toelaat, worden georganiseerd op een laagdrempelige plek met inzet vanuit vrijwilligers.

Organiseren van logeerzorg loont

Logeerzorg werkt aan twee kanten. Het geeft mantelzorgers een moment om op te laden en even niet met zorg bezig te zijn. Maar ook voor degene die gaat logeren kan het helpen om tijdelijk in een andere omgeving te zijn. Zowel mantelzorger als naaste komen even los uit hun dagelijkse verhoudingen.

Daarnaast is bekend uit verschillende pilots logeerzorg dat het organiseren van logeerzorg ook financieel loont. De investering die in logeerzorg wordt gedaan bespaart in de uiteindelijke maatschappelijke zorgkosten op de langere termijn. Maar het ook is bekend dat de financiële baten meer terecht komen bij zorgkantoren en het Fonds langdurige zorg, en minder bij gemeenten. Dit terwijl gemeenten ook investeringen doen in logeerzorg. Hierom is het belangrijk een goede samenwerking op te zoeken tussen je eigen aanbod in logeerzorg en de langdurige zorg, om de kosten en de baten zo evenredig mogelijk te verdelen.

Tips voor domeinoverstijgende samenwerking

• Zoek als gemeente, als het kan samen met het steunpunt mantelzorg, het gesprek op met mantelzorgers over het effect van intensief zorgen voor een naaste, en welke behoeften zij hebben om de zorg af en toe los te kunnen laten. Het liefst zo vroeg mogelijk, voordat er sprake is van overbelasting
• Ga als gemeente in gesprek met het zorgkantoor, de zorgverzekeraar en andere gemeenten om een (regionaal) logeeraanbod voor ouderen te organiseren als onderdeel van het Wmo-respijtaanbod voor mantelzorgers. Wat zijn gezamenlijke ambities en op welke manier kan logeerzorg een gezamenlijke verantwoordelijkheid worden?
• Om logeerzorg laagdrempelig en financieel haalbaar te maken voor zij die hier behoefte aan hebben, helpt het om gezamenlijk als gemeenten in de regio hier het gesprek over aan te gaan met het zorgkantoor en de zorgverzekeraar. Belangrijk hierbij is om mandaathoudende gemeenten hierbij te betrekken

Leer meer over de basis van respijtzorg, waar logeerzorg een onderdeel van is: Wat werkt bij respijtzorg