Gemeente Woerden ziet het aantal aanvragen voor mantelzorg- en pré-mantelzorgwoningen toenemen. Het ontbrak echter aan een eenduidige werkwijze en communicatie rondom dit onderwerp. MantelzorgNLpro ging met dit vraagstuk aan de slag.
Landelijke wet- en regelgeving geeft aan dat mantelzorgwoningen vergunningsvrij gerealiseerd kunnen worden, mits voldaan wordt aan enkele eisen. Voor pré-mantelzorg geldt dat er een tijdelijke ontheffing van het bestemmingsplan kan worden aangevraagd. Maar aan welke eisen moet je als inwoner voldoen en hoe weet je zeker dat je aan al deze eisen voldoet? Inwoners gaven aan zekerheid te willen dat ze de juiste stappen ondernamen, om het risico te vermijden dat ze onterecht vergunningsvrij zouden bouwen. Daarnaast bestond het risico dat inwoners met hun vraag van het kastje naar de muur zouden worden gestuurd of niet overal binnen de gemeente hetzelfde antwoord kregen. Om hier eenduidige keuzes in te kunnen maken, was er behoefte aan beleidsregels en een eenduidige proces.
De projectleider van MantelzorgNLpro leidde een werkgroep met medewerkers vanuit het ruimtelijk domein, het sociaal domein en de mantelzorgconsulent. Met elkaar werd het onderwerp verkend aan de hand van concrete voorbeelden. Bijvoorbeeld:
Meneer woont zo’n 40 jaar in zijn woning en is onlangs weduwnaar geworden. Hij heeft een aandoening waardoor zijn zicht steeds slechter wordt en hij op termijn volledig blind zal worden. Het huis wordt te groot voor hem alleen, maar de omgeving is vertrouwd en dat vergroot zijn zelfredzaamheid als hij straks niet meer kan zien. Zijn zoon en schoondochter willen nu in het ouderlijk huis gaan wonen en de nodige zorg voor hun vader op zich nemen. Mogen zij een mantelzorgwoning realiseren in de tuin?
Door het behandelen van dergelijke voorbeelden krijgen alle betrokkenen meer gevoel bij de afwegingen waar collega’s in de verschillende domeinen mee te maken hebben.
Als mantelzorgconsulent beoordeel ik of de zorgvrager en mantelzorger in aanmerking komen voor een mantelzorg- dan wel pre-mantelzorgverklaring. Daarbij gaat het mij niet alleen om de woning, maar wil ik ze graag ook in beeld hebben als mantelzorger die wij mogelijk op andere wijze ondersteuning kunnen bieden.
Dunja van Kleef, mantelzorgconsulent WoerdenWijzer
De aanbeveling van MantelzorgNLpro om de wens om duidelijkheid en het verkleinen van de regeldruk voor mantelzorgers centraal te stellen is overgenomen en is leidend geweest voor het uiteindelijke resultaat. Dit heeft geleid tot een proces waarbij elke aanvraag die gedaan wordt door een inwoner van de gemeente Woerden op dezelfde wijze wordt behandeld, onafhankelijk van waar de vraag binnenkomt.
Gemeente Woerden kiest ervoor om te werken met een (pré-)mantelzorgverklaring in dit proces, welke afgegeven wordt door de mantelzorgconsulent, op basis van een persoonlijk gesprek met de aanvragers.
Bij het Omgevingsloket kunnen inwoners ruimtelijk laten checken of er überhaupt plek is voor een (pré)-mantelzorgwoning op de beoogde plek. Biedt de tuin bijvoorbeeld genoeg ruimte hiervoor, past het binnen de bestemming, is er geen spraken van beschermd stadsgezicht?
Op basis van deze twee controles, weet de aanvrager of er vergunningsvrij gebouwd kan worden, of dat er een vergunningstraject doorlopen moet worden.
De werkgroep is ook na de implementatie nog actief en bespreekt samen casussen en evalueert de beleidsregels en het proces.
Tot eind 2023 was het Besluit Omgevingsrecht het wettelijk kader voor mantelzorgwoningen. Met de komst van de Omgevingswet per 1 januari 2024 kan het kader per gemeente verschillen.
Ben je benieuwd wat dit in jouw gemeente betekent of wil weten wat MantelzorgNLpro voor jouw organisatie kan betekenen? Mail naar advies@mantelzorg.nl.
