Passende ondersteuning voor Indische en Molukse mantelzorgers door huisartsen
Bij Indische en Molukse Nederlanders wordt de zorg vaak binnen de familie opgepakt en beschikbare zorg en ondersteuning niet benut. Dit vergroot de kans op overbelasting en bijbehorende klachten. Een huisarts is regelmatig de eerste persoon die in contact komt met een overbelaste mantelzorger. Als huisarts kun je hier oog voor hebben, naar vragen en gericht doorverwijzen.
Tip: een Molukse of Indische patiënt komt meestal niet alleen, er komt vaak iemand mee. Vraag wie het is of verwijs de mantelzorger door naar een praktijkondersteuner
Een pijnlijke geschiedenis: oorlog en migratie
De laatste jaren komt er meer naar buiten over de geschiedenis van Nederland als koloniale mogendheid. Een combinatie van de huidige tijdsgeest en langdurige inspanning om hier aandacht voor te vragen heeft haar vruchten afgeworpen. Oorlog en migratie hebben diepe trauma’s veroorzaakt binnen de Indische en Molukse gemeenschap. Trauma’s die doorwerken in de verschillende generaties.
De rol van trauma
Veel Indische en Molukse ouderen die last krijgen van dementie, vertellen over de oorlog en wat zij daar hebben meegemaakt. Hun mantelzorgers worden volledig overspoeld door deze verhalen, omdat er vaak niet eerder over is gesproken. Dit komt bovenop de alledaagse zorg, die al zwaar is.
Wat kun je als huisarts doen?
Dit maakt veel los bij mantelzorgers en vraagt om specifieke ondersteuning voor hen. Enerzijds om handvatten te krijgen hun ouders met dementie te kunnen ondersteunen en anderzijds om zelf een weg te vinden in hun eigen familiegeschiedenis. Verschillende routes zijn hierin mogelijk zoals via familie opstellingen, trauma sensitieve yoga, of gespecialiseerde traumabehandeling van ARQ Centrum ’45.
Geef hierover voorlichting aan mantelzorgers. Vraag ook, wanneer dat past, naar het oorlogsverleden van hun ouders. Vraag of daar aandacht voor is geweest en of zij daar misschien zelf wat mee willen doen. Sommige lichamelijke klachten kunnen voortkomen vanuit deze trauma’s.
Niet vertrouwd met zorgsysteem
Lang niet iedereen is even vertrouwd met het zorgsysteem en de mogelijkheden en onmogelijkheden die er zijn. Geef informatie en benoem het met enige regelmaat. Bij mensen die niet snel hulp vragen, kost het vaak tijd voordat doordringt dat het mag, kan en zelfs goed is om dit te doen.
Wat kun je als huisarts doen?
Verwijs bijvoorbeeld naar mogelijkheden die de gemeente of welzijn biedt voor mantelzorgondersteuning. Of naar specifieke, gespecialiseerde steun vanuit Stichting Pelita, Noom of de LSMO.
Bekijk de factsheet Welke professionals helpen mantelzorgers? Van MantelzorgNL om een goed beeld te krijgen wie de mantelzorger verder kan helpen.
Zelfzorg
Mantelzorg wordt verleend vanuit liefde en ook vanuit verplichting: Liefdevolle plicht. Deze combinatie maakt vaak dat de mantelzorger zichzelf uit het oog verliest. Het blijft belangrijk om het gesprek met de mantelzorger aan te gaan over zijn of haar eigen gezondheid.
Inspiratie
- Interculturele communicatie in de zorg. Kennis, vaardigheden en houding voor zorgprofessionals
Boek over Interculturele communicatie
- Djalan Pienter voor cultuurspecifieke zorg
De slimme weg naar meer cultuurspecifieke zorg
- Podcast De stilte van een bloem
Over de zwijgcultuur
Verwijzingen
Het bieden van passende mantelzorgondersteuning aan Indische en Molukse mantelzorgers vraagt veel aan kennis en kunde. Onderstaande organisaties bieden allemaal stukjes van de puzzel.
Liefdevolle Plicht is een initiatief van MantelzorgNL, Stichting Pelita en LSMO en mede mogelijk gemaakt
door het ministerie van VWS als onderdeel van collectieve erkenning Indische gemeenschap.
