Het is vaak onbekend dat mantelzorg kan ontsporen in een vorm van huiselijk geweld of ouderenmishandeling. Niet uit kwade opzet, maar omdat de mantelzorger handelt uit overbelasting. Ook zorgprofessionals zijn zich hier vaak niet van bewust. Maar met de steeds grotere druk op de mantelzorgers neemt de kans op overbelaste en ontspoorde mantelzorg ook toe. MantelzorgNL wil dat ontspoorde mantelzorg beter wordt gemonitord. Daarmee wordt de urgentie van het vóórkomen van overbelaste mantelzorg inzichtelijk.

De meeste professionals in de zorg kunnen wel een voorbeeld noemen van ontspoorde mantelzorg vanuit de eigen praktijk. Meestal is er eerst nog sprake van een gezonde zorgrelatie. Doordat de zorg op een gegeven moment zo zwaar wordt, door onkunde of onmacht ontstaat heel geleidelijk een verkeerde behandeling, verwaarlozing of zelfs mishandeling.

Geen puf

Voorbeelden die in de praktijk voorkomen zijn vaak schrijnend. Vastbinden aan een stoel, zodat de dementerende geen ongelukken kan veroorzaken wanneer hij alleen thuis blijft terwijl de mantelzorger snel wat boodschappen doet. Wat extra medicijnen geven, zodat de ‘drukke patiënt’ langer dan nodig rustiger blijft en de mantelzorger wat uit kan rusten. Douchebeurten overslaan omdat de verzorgde zo tegenstribbelt en de mantelzorger daar geen puf meer voor heeft. Poststukken wegmoffelen omdat de mantelzorger weet dat de verzorgde daar onrustig van wordt.

Onkunde en onmacht

Overbelaste mantelzorg kan uitmonden in ontspoorde mantelzorg. Waarbij de zorgsituatie de mantelzorger boven het hoofd groeit en er vaak sprake is van twee slachtoffers. Door oog te hebben voor de mantelzorger, meer (professionele) zorg in te zetten bij dreigende overbelasting, respijtzorg te organiseren én op tijd overbelasting te signaleren kan ontspoorde mantelzorg worden voorkomen. Kennis en vaardigheden en tijdige signalering van ontspoorde mantelzorg bij zorgprofessionals zijn nodig om onkunde en onmacht bij mantelzorgers te voorkomen.

Meer aandacht en actie

MantelzorgNL wil dat er meer aandacht komt voor ontspoorde mantelzorg. Door de toenemende vergrijzing in Nederland en de personeelstekorten in de zorg komt meer zorg op de schouders van mantelzorgers. Hierdoor neemt ook de kans op overbelaste en ontspoorde mantelzorg toe. MantelzorgNL maakt zich hier grote zorgen over.

Hanneke de Boer, beleidsmedewerker MantelzorgNL: ‘We denken dat crisisopnames in de GGZ en verpleeghuizen steeds vaker plaats vinden doordat mantelzorgers de zorg niet meer aankunnen.’

Door de reden van bijvoorbeeld een opname beter te registreren én te monitoren, krijgen we beter zicht op de problematiek. Daarmee wordt de urgentie van het voorkomen van overbelaste mantelzorg inzichtelijk gemaakt. Daarnaast wil MantelzorgNL dat het onderwerp bespreekbaar wordt en dat zorgprofessionals beter weten hoe te signaleren en te handelen bij ontspoorde mantelzorg.